Tandplak en tandsteen bij hond en kat

Tandplak is een zachte, kleverige laag op de tanden en kiezen en bestaat uit voedselresten, bacteriën en speeksel. Tandplak hecht zich voornamelijk langs het tandvlees. Tandplak kan worden verwijderd door het gebit van de hond te poetsen.

Tandplak en tandsteen

Wanneer tandplak verkalkt onder invloed van speeksel kan tandsteen ontstaan. Tandsteen vormt een ruwe, gelige tot bruine laag op de tanden en kiezen. Tandsteen is niet weg te poetsen, maar is alleen te verwijderen tijdens een gebitsreiniging.

Tandplak en tandsteen lijken in principe onschuldig voor uw huisdier. Helaas kunnen de bacteriën die aanwezig zijn in de tandplak wel leiden tot ontstekingen. Vaak raakt eerst het tandvlees ontstoken, dan wordt er gesproken van een gingivitis. Bij gingivitis is het tandvlees rood, gezwollen en bloedt het snel bij aanraken. De hond of kat stinkt vaak uit zijn bek.

Als er niets aan de tandvleesontsteking wordt gedaan, zullen de ontstekingen zich verder uitbreiden naar de ondersteunende weefsels van het gebit en het kaakbot. Dit wordt parodontitis genoemd. Het tandvlees trekt zich terug en de structuren die ervoor zorgen dat een tand of kies stevig in het bot zitten gaan kapot. Hierdoor kunnen tanden en kiezen los komen te zitten of zelfs uitvallen. Bij een vergevorderde parodontitis is er vaak sprake van pijn en beginnen andere dingen op te vallen. Het dier gaat minder eten, wil geen hard voedsel meer en reageert geïrriteerd bij het aanraken van de bek en omgeving.

Soms blijven de problemen niet alleen beperkt tot het gebit. Als er sprake is van een ernstige parodontitis kunnen ontstekingscellen zich via de bloedbaan verspreiden naar andere delen van het lichaam. Bacteriën van het gebit kunnen hierdoor ontstekingen van bijvoorbeeld de hartklep (endocarditis) of afwijkingen in de nieren veroorzaken.

Signalen die wijzen op tand- of tandvleesproblemen

• Tanden bedekt met tandsteen
• Rood, gezwollen tandvlees of bloedingen in de mond
• Stank uit de bek
• Minder eetlust of gewichtsverlies
• Geïrriteerde reactie bij aanrakingen rondom de bek
• Kwijlen of het laten vallen van eten of speeltjes
• Knarsen of klapperen met de tanden

Tandplak kan worden verwijderd met tanden poetsen. Wanneer de tanden en kiezen dagelijks of meerdere malen per week worden gepoetst, krijgt de tandplak niet de kans om te verkalken tot tandsteen. Daardoor is het risico op tandvleesontsteking veel kleiner.

Als uw huisdier last heeft van tandsteen en/of beginnende tandvleesontsteking, dan is het belangrijk om het gebit te laten reinigen onder narcose. Tijdens deze gebitsreiniging wordt het gebit grondig gereinigd met een ultrasoon trilapparaat en nagekeken. Aansluitend wordt het hele gebit gepolijst. In het polijstmiddel zit een antibacterieel middel, en door het gladde oppervlak van de tanden en kiezen na het polijsten kunnen bacteriën zich minder makkelijk vasthechten. Door het polijsten worden (verdere) ontstekingen geremd.

Na de behandeling kan het tandvlees vaak goed herstellen. Het is dan wel belangrijk dat het gebit daarna goed verzorgd wordt om opnieuw vorming van tandplak en tandsteen te voorkomen.

Wanneer er sprake is van een parodontitis is het reinigen van het gebit vaak onvoldoende. Er kunnen tijdens de narcose röntgenfoto’s moeten worden gemaakt om te controleren of de wortels van de tanden en kiezen al aan het oplossen zijn. Tanden en kiezen die al aangetast zijn door de ontstekingen moeten worden getrokken.

We zien vaak een enorme verbetering na een gebitsbehandeling onder narcose. Hoewel de klinische verschijnselen van een dier eerder misschien gering leken (wat minder eten, uit de bek stinken, soms wat rustiger gedrag), knapt hij of zij snel en goed op van de behandeling en lijkt een oudere hond of kat soms wel jaren jonger en blijer dan voor de ingreep.

Voorkomen van tandplak en tandsteen

Voorkomen is beter dan genezen. Door een goede dagelijkse gebitsverzorging kan de vorming van tandplak en tandsteen grotendeels voorkomen worden. De beste manier hiervoor is tanden poetsen. Op de website van de Maand van de Gebitsverzorging en in ons eigen artikel over tanden poetsen bij de hond en kat vindt u tips en adviezen om het tanden poetsen aan te pakken.

Geef uw huisdier brokken als hoofdvoeding. Door het kauwen op de brokken worden de tanden schoon ‘geschuurd’. Sommige voerfabrikanten hebben brokken ontwikkeld die door hun grootte en structuur extra helpen bij het voorkomen van tandplak en tandsteen.

Er zijn verschillende gebitsverzorgende kauwproducten op de markt. Door het knagen en kauwen worden honden geholpen om het gebit gezond te houden, en als tussendoortje vindt de hond het vaak ook nog leuk en lekker. Er bestaat ook hondenspeelgoed dat zo ontwikkeld is dat ze een positief effect hebben op het gebit van de hond.