Chronische nierziekte bij de kat

Chronische nierziekte, vaak afgekort als CNZ, is een aandoening die veel voorkomt bij oudere katten. CNZ is niet te genezen maar wanneer de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt, is het vaak wel mogelijk om met de juiste zorg een kat nog een fijne seniorentijd te geven.

Hoe ontstaat chronische nierziekte?

De nieren hebben een soort filterfunctie: ze verwijderen afvalproducten uit het bloed en maken hiervan urine. Daarnaast maken de nieren hormonen aan en zijn ze betrokken bij de vocht- en zoutbalans van het lichaam. 

Wanneer de nieren beschadigen zal de filterfunctie van de nieren afnemen. De precieze oorzaak hiervan is niet bekend, maar we weten dat chronische nierziekte veel voorkomt bij oudere katten. CNZ is een progressieve aandoening. Dit betekent dat de functie van de nieren in de loop der tijd steeds verder af zal nemen. Hoe snel deze verergering optreedt verschilt van kat tot kat. Hoe eerder de dierenarts de aandoening vaststelt, hoe meer mogelijk is om deze verergering te vertragen. 

Verschijnselen

Chronische nierziekte bij de kat ontstaat in de loop van meerdere maanden of zelfs jaren. De verschijnselen die passen bij deze aandoening ontstaan dus vaak ook geleidelijk. Daarnaast zijn katten meester in het verbergen van pijn of ongemak. CNZ wordt vaak pas vastgesteld als 75% van de nieren al beschadigd is. Deze beschadiging is niet meer te herstellen. Hoe eerder de diagnose dus kan worden gesteld, hoe beter de conditie van de nieren nog is. 

Het is dus belangrijk om je oudere kat goed in de gaten te houden en om te weten waar je op moet letten. 

Verandering in drink- en plasgedrag

Wanneer de functie van de nieren afneemt, zullen ze minder goed vocht kunnen vasthouden. Bij chronische nierziekte verliest een kat dus meer vocht via de nieren. Dit valt bij de eigenaar op als meer en vaker plassen. In sommige gevallen kunnen katten het plassen zelfs niet meer goed op kunnen houden en naast de kattenbak gaan plassen. 

Omdat katten met chronische nierziekte meer vocht verliezen, krijgen ze ook meer dorst. Ze zullen dus meer gaan drinken, en soms ook op andere plekken dan normaal (bijvoorbeeld uit de kraan, een drinkglas of vaas). 

Verandering in gedrag en activiteit

Verstopt je kat zich meer en/of is hij niet meer geïnteresseerd om naar buiten te gaan? Slaapt hij meer dan normaal? Denk dan niet te snel dat dit wel zal horen bij ouderdom. Dit kunnen namelijk signalen zijn van onderliggende aandoeningen zoals chronische nierziekte.

Soms hebben katten met CNZ ook wat doffere ogen, een slechte adem of maken ze een wat zwakkere indruk. Ook een verslechtering van de vachtverzorging en een doffe of geklitte vacht kunnen aanwijzingen zijn dat er problemen spelen bij je oudere kat.

Verandering in eetlust en/of braken

Als een kat minder of niet eet kan dit een aanwijzing zijn voor chronische nierziekte, maar ook voor andere aandoeningen. Misselijkheid en braken kunnen ook passen bij CNZ. Doordat de nieren bepaalde afvalstoffen van het lichaam niet meer goed kunnen uitscheiden, hopen deze stoffen zich op in het bloed. Dit kan leiden tot misselijkheid en braken. 

Het niet of aanzienlijk minder eten bij katten is trouwens altijd een signaal om even contact op te nemen met je dierenarts. Wanneer katten te weinig energie binnenkrijgen via hun voedsel, zullen ze hun vetreserves aanspreken voor nieuwe energie. Bij katten werkt dit mechanisme niet zoals bij andere dieren, en zal dit vet worden opgeslagen in de lever. Dit kan leiden tot schadelijke veranderingen en een verminderde leverfunctie.

Verandering in lichaamsgewicht

Gewichtsafname (zonder dat er sprake is van het doelbewust af laten vallen) kan betekenen dat het minder goed gaat met je kat. Het kan handig zijn om je oudere kat regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, te wegen. Dit kan het beste met een babyweegschaal of een personenweegschaal: weeg je kattenreismand met en daarna zonder de kat, het verschil in beide gewichten is het lichaamsgewicht van de kat.

Diagnose

Een combinatie van bovenstaande verschijnselen bij oudere katten kan een aanwijzing zijn voor chronische nierziekte. Maar ook bij katten die nog geen verschijnselen vertonen, kan er dus al wel sprake zijn van een verminderde nierfunctie. Een verminderde nierfunctie wordt over het algemeen vastgesteld door de bevindingen bij het lichamelijk onderzoek, een bloedonderzoek en een urineonderzoek.

Bij een bloedonderzoek wordt er een verhoogde concentratie van creatinine, SDMA en/of ureum gevonden. Creatinine en ureum zijn afvalstoffen die de nieren normaal gesproken verwijderen. Wanneer deze waarden in het bloed stijgen, betekent dat dus dat de nieren de afvalstoffen niet meer goed kunnen uitscheiden. De SDMA test is een test die de nierfunctie meet en vroegtijdige nierproblemen kan opsporen. 

Bij onderzoek van de urine valt op dat de urine veel minder geconcentreerd (dus wateriger) is. Soms worden ook eiwitten in de urine gevonden. 

Wanneer er een vermoeden is van chronische nierziekte of deze diagnose al is gesteld, zal de dierenarts ook de bloeddruk van de kat meten. Katten met chronische nierziekte hebben namelijk een verhoogd risico op een verhoogde bloeddruk, wat kan leiden tot verdere nierschade en problemen aan andere organen zoals de hersenen en ogen. 

Behandeling

Wanneer de diagnose chronische nierziekte wordt gesteld, is het al niet meer mogelijk om de bestaande schade te herstellen. Met een juiste behandeling kan verdere schade wel worden beperkt, kan je kat zich beter gaan voelen en zo lang mogelijk nog een prettig leven leiden. De behandeling van een kat met chronische nierziekte vindt plaats op verschillende manieren.

Medicatie

Soms zijn medicijnen tegen de misselijkheid en eetlustopwekkers nodig om te geven. Als er sprake is van eiwitverlies via de nieren zijn daar ook speciale medicijnen voor. Indien nodig zal de dierenarts ook rekening houden met het normaliseren van de bloeddruk en kalium- en fosfaatgehaltes in het bloed.

Om ervoor te zorgen dat de medicijnen voor de behandeling van chronische ziektes lang en gemakkelijk gegeven kunnen blijven worden, hebben steeds meer medicijnen een aangename smaak of worden ze in een smakelijke vloeistof aangeboden.

Nierdieet

Een nierdieet is een kattenvoer dat speciaal is samengesteld voor katten met chronische nierziekte. Een nierdieet heeft en hogere voedingswaarde, zodat katten die minder eten toch voldoende energie binnenkrijgen. Daarnaast heeft het een laag fosfaatgehalte, een laag gehalte eiwit van hoogwaardigde kwaliteit en een hoger kaliumgehalte.

We adviseren om niet met het nierdieet te starten als de kat zich ziek voelt, omdat het kan gebeuren dat het dier het voer dan gaat associeren met ziek zijn. Bij het overgaan van het oude voer naar het nierdieet is het verstandig om dit geleidelijk te doen. Meng eerst een kleine hoeveelheid nierdieet met het oude voer. Vergroot in een periode van enkele dagen tot weken de hoeveelheid nierdieet tot je kat volledig over is op het nieuwe voer. 

Wij verkopen zowel droog- als natvoer nierdieet in verschillende smaken. 

Voldoende vochtopname

Omdat katten met chronische nierziekte gevoeliger zijn voor uitdroging is voldoende vochtopname erg belangrijk. Dit helpt echt bij het voorkomen van het verslechteren van de nierfunctie. Bij een ernstig verminderde nierfunctie en/of katten die al uitgedroogd raken, kan een infuus nodig zijn om vochttekorten aan te vullen en afvalstoffen uit het bloed te spoelen. Dit is op doordeweekse dagen en nachten mogelijk bij ons in de kliniek. 

Daarnaast is het belangrijk om thuis het drinken te stimuleren:

• Natvoer bevat veel meer water dan droge brokken. Het is ook mogelijk om nog water toe te voegen aan zowel natvoer als brokken. 
• Zet voldoende waterbakjes neert, plaats desnoods op elke verdieping of in elke kamer van je woning een waterbakje. Veel katten drinken het liefst uit glazen, metalen of keramische bakken. Ook kan de vorm van de drinkbak uitmaken hoe graag je kat er uit drinkt: een hoge kan, een brede schaal of een lage kom, maar ook een drinkglas of bloemenvaas kan soms de voorkeur geven. 
• Katten drinken graag uit een tot de rand gevulde drinkbak of een stromende waterbron, zoals een druppelende kraan of een speciale drinkfontein.
• Soms helpt het om een smaakje toe te voegen aan het water. Geef bijvoorbeeld water waarin (ongezouten!) vis of kip is gekookt of vermeng het drinkwater met een beetje vocht uit een blikje (ongezouten) vis. Tip: dit vocht kan worden ingevroren in een ijsblokjesvorm, zo kun je iedere dag een paar blokjes toevoegen aan het water!
• Verschoon het drinkwater geregeld en maak de drinkbak zelf dan ook meteen schoon.

Monitoring

Medicijnen en aanpassingen in de levensstijl kunnen het leven van je kat verlengen en de kwaliteit ervan behoorlijk doen toenemen. Daarnaast adviseren wij om een kat met chronische nierziekte regelmatig te laten controleren bij de dierenarts. Zo kan worden onderzocht of de behandeling nog juist is of moet worden aangepast. 

Preventie

De ziekteverschijnselen bij chronische nierziekte zijn vaak pas zichtbaar als de nieren al voor een groot deel beschadigd zijn en de afname van de nierfunctie bij de kat al aanwezig is.  Daarom adviseren wij om bij oudere dieren preventief bloedonderzoek te doen. Dit doen wij bijvoorbeeld voorafgaande aan een operatie, tijdens een periodieke gezondheidscontrole bij de jaarlijkse vaccinatie, of bij specifieke seniorconsulten in de maand oktober.

Regelmatige controles door de dierenarts kunnen ervoor zorgen dat eventuele problemen snel worden opgespoord. Want hoe eerder chronische nierziekte wordt ontdekt, hoe langer je met de juiste zorg je kat zo veel mogelijk kwaliteit van leven kunt geven.